Een praktische scheidingsgids

Het is een vraag die dikwijls aan bod komt als mensen willen scheiden: waar moeten we aan beginnen, kunnen wij zelf al iets voorbereiden? Waar moeten we allemaal aan denken? In deze scheidingsgids vind je de belangrijkste zaken. Een uitgebreide versie vind je op  http://familialebemiddeling.net/scheidingsgids/

Kinderen

Zijn je kinderen al op de hoogte? Indien niet, doe dit dan zo vlug mogelijk. De meeste mensen wachten hier te lang mee. Zij moeten het ook verwerken, en het is beter dat dit verwerkingsproces begint als jullie nog samen zijn. Ze hebben de sterke schouder nodig van mama én papa.

Inkomsten

Je wordt alleenstaande na scheiding. Mogelijk kan je genieten van tegemoetkomingen zoals verhoogde kinderbijslag, verhoogde geneeskundige zorgen, schooltoelagen, studiebeurzen. Als je de minst verdienende partner bent en je nadert de pensioenleeftijd, vergeet dan niet van echtscheidingspensioen aan te vragen. Als je het niet aanvraagt krijg je het niet.

De scheiding

Als je niet gehuwd bent en je hebt kinderen die nog geen eigen inkomen hebben, moet er een ouderschapsovereenkomst opgemaakt worden. Alle andere materiële zaken zijn optioneel. Ben je gehuwd dan komen alle volgende zaken in dit document aan bod.

Inboedel, activa, passiva

Wat gebeurt er met de inboedel? Ga je die verdelen? Zitten daar nieuwe of dure spullen bij? In dat geval moeten er misschien prijzen op geplakt worden. De overnemer betaalt normaal de helft van de waarde aan de andere. Als er een lening loopt voor die goederen moet die overgenomen worden door de overnemer en de opleg is de helft van de momentele waarde verminderd met het saldo van de lening.

Als je echt overal prijzen op wil plakken, dan is een bezoek aan een kringloopwinkel dikwijls een goede keuze. Zo krijg je een idee van de marktwaarde van huishoudelijke spullen.

Bij het stelsel scheiding van goederen of bij samenwonen heerst er dikwijls het misverstand dat de partner die de goederen betaald heeft, daar ook eigenaar van is. Niets is minder waar. Alleen als er een factuur is van die goederen is de eigenaar de naam van degene die op de factuur staat. In alle andere gevallen is het goed onverdeeld! Dezelfde regel geldt voor beleggingen en voor schulden.

Goederen die je verkregen hebt als schenking of erfenis, en goederen die je bezat nog voor het huwelijk blijven altijd eigen. Slechts als je gehuwd bent met het huwelijksstelsel van algehele gemeenschap vallen die goederen onder de gemeenschap.

Voertuigen

Auto's kan je overzetten op de naam van de overnemer tijdens het huwelijk. Dit is gratis, en je hoeft geen inschrijvingstaks te betalen noch het voertuig te laten herkeuren. Je kan dit doen bij je verzekeringsmaatschappij.

Personenbelasting

Wat met belastingen die nog moeten betaald worden of teruggetrokken worden? Hoe ga je die verdelen? Het jaar na de scheiding krijgen jullie automatisch een aparte aangifte. Voor het inkomstenjaar waar jullie op 1 januari nog gehuwd waren kan je de administratie vragen een aparte aangifte te doen.

Verzekeringen met kapitaalopbouw

Dit zijn alle verzekeringen waar het kapitaal groeit. Bijvoorbeeld een groepsverzekering. De opbrengst van het kapitaal tijdens het huwelijk moet verdeeld worden, tenzij met het stelsel van scheiding van goederen of bij niet gehuwden.

Huisdieren

Zijn er huisdieren waar er een overeenkomst voor moet opgemaakt worden?

Vennootschap

Als er een gemeenschappelijke vennootschap is, blijft die verder bestaan? Zo niet hoe zal dat verdeeld worden? Moet er een revisor aangesteld worden om de waarde te bepalen?

Huurwoning

Wie neemt het huurcontract over? Wat gebeurt er met de huurwaarborg? Als je huisbaas moeilijk doet kan je hier heel creatief in zijn.

Gezinswoning

De gezinswoning, wat gebeurt daarmee? Wordt ze verkocht, of onverdeeld gehouden, of neemt één van jullie de woning over?

In alle gevallen zal er een waarde op moeten geplakt worden. Bij inkoop (toebedeling) van de gezinswoning is dit normaal de venale waarde? Kunnen jullie die zelf bepalen of wordt er een expert-schatter aangesteld?

Als één van jullie er blijft wonen, hoe zit het dan met de bewonersvergoeding, bewonerskosten, eigenaarskosten, hypothecaire lening?

Als jullie nog samenwonen dient er ook een kostenverdeling gemaakt te worden tot één van jullie verhuist, en een desgevallend kostenverdeling na de verhuis.

Uw bemiddelaar kan u voor al deze zaken met raad en daad bijstaan. Mogelijk vergt dit enige creativiteit.

Denk eraan dat als één van jullie de gezinswoning blijft bewonen, dat je de brandverzekering in orde brengt. Er is namelijk een risico dat de woning slechts voor de helft verzekerd is. 

Erfrecht bij overlijden tijdens de procedure

Zolang je gehuwd bent, dus tot het definitief worden van het vonnis, zal je erven van elkaar. Ook als er iets zou gebeuren met één van jullie na de neerlegging van de EOT. Als je dat niet wil, kan er opgenomen worden dat jullie vanaf dan niet meer erven van elkaar.

Onderhoudsuitkering tussen echtgenoten

Wordt er alimentatie betaalt aan ex-echtgenoten? Zo ja hoeveel, hoelang en onder welke voorwaarden?

De ouderschapsovereenkomst

De ouderschapsovereenkomst is een belangrijke sectie in deze scheidingsgids. Het wordt onderverdeeld in de gezagsregeling, de verblijfsregeling en de kostenregeling van de kinderen.

Gezagsregeling kinderen

Vanaf de toepassing van de wet van 13 april 1995 is er steeds co-ouderschap, met andere woorden: iedere ouder heeft evenveel ouderlijk gezag over de kinderen. Dat brengt met zich mee dat alle beslissingen met betrekking tot de kinderen door beide ouders samen moeten genomen worden. Hier kan van afgeweken worden mits een goede motivatie.

Verblijfsregeling kinderen

Voor minderjarige kinderen moet er een verblijfsregeling uitgewerkt worden tijdens het schooljaar en voor iedere schoolvakantie. Als het moeilijk is van daar een consensus in te vinden kan er altijd een tijdelijke verblijfsregeling uitgewerkt worden, die na een aantal maanden geëvalueerd wordt.

Kostenregeling kinderen

Beide ouders staan in voor de kosten van hun kinderen. Verder is er ook nog het fiscale plaatje: wie neemt de kinderen ten laste en wie trekt de kosten af van zijn belastbaar inkomen? Of gaan jullie fiscaal co-ouderschap toepassen?
Er zijn nog andere verschillende fiscale mogelijkheden. Uw bemiddelaar kan die haarfijn uitleggen en berekeningsvoorbeelden maken, zodat jullie het meest gunstige fiscaal regime kunnen genieten.

Indeling van de kosten

Grofweg worden de kindkosten onderverdeeld in VGK (verblijfsgebonden kosten) en NVGK (niet-verblijfsgebonden kosten). Verblijfsgebonden kosten zijn eigen aan het verblijf zoals eten en drinken, nutsvoorzieningen, ondergoed, sokken, pyjama, beddengoed, meubels. Maar hier kan van afgeweken worden. Alle andere kosten zijn NVGK.
Wat met opvangkosten tijdens het schooljaar en vakanties, spaargeld en zakgeld? Sommige mensen willen ook twee aparte kleerkasten – zo wordt kleding VG (verblijfsgebonden). Maar als kleding VG wordt, is dat dan ook zo met bijvoorbeeld jassen en schoenen?

Verrekening van de kosten per kostensoort

Hoe worden de kosten verrekend? Het kan verschillend zijn voor de VGK en NVGK. Je kan met een kindrekening werken of maandelijks afrekenen of een vast bedrag. In het geval van een vast bedrag moet er een lijst komen van bijzondere kosten die apart verrekend worden. Uw bemiddelaar kan hiervoor de nodige informatie geven.
Wat met de kinderbijslag? Die kan gebruikt worden voor VGK maar ook voor NVGK. Dit heeft ook fiscale gevolgen.

De draagkracht van iedere ouder

De wet voorziet dat iedere ouder in de kosten van zijn kinderen moet bijdragen in verhouding tot zijn inkomsten. Daar kan je van afwijken, je kan ook kiezen om alles in de helft te doen. Je kan ook een verschillende verdeelsleutel hebben voor VGK en NVGK.

Besluit

Een scheiding voorbereiden is een hele boterham. Uw bemiddelaar kan je daarbij helpen. Tijdens de gesprekken komen alle punten één voor één aan het licht. Voor en nadelen worden besproken. Aarzel niet om contact op te nemen met een bemiddelaar in uw regio.

Hopelijk geeft deze korte scheidingsgids een inzicht in de meeste zaken, zodat jullie één en ander al kunnen voorbereiden.

Auteur: Wilfried Mestdagh