Onze website gebruikt cookies om je surfervaring te verbeteren. Om deze website optimaal te gebruiken vragen we je om akkoord te gaan met ons gebruik van cookies.

Ik ga akkoord met de cookies liever niet.

Informatie

Heeft u een vraag en bent u op zoek naar informatie, kijk dan hier. De leden van Uw Bemiddelaars posten hier interessante blogs over hun ervaringen, nieuwtjes en juridische ontwikkelingen binnen hun expertise.

Tags

terug naar selectie

Scheiding : Feitelijke Scheiding

13.10.2016
Scheiden

Waarom en hoe

De feitelijke scheiding gebeurt vaak omdat je voelt dat de dingen niet meer gaan, maar waarbij je er nog niet helemaal uit bent of scheiden de juiste weg is. Of je hebt beslist te gaan scheiden maar wil tijdens de procedure niet meer verder samenwonen. Je gaat dan uit elkaar. Het initiatief kan door een van jullie of door beiden samen genomen worden.

In de wet is deze vorm van uit elkaar gaan niet gedefinieerd. Maar in de het recht wordt er wel op verschillende gebieden mee rekening gehouden en dit zowel op fiscaal vlak als op het vlak van sociale zekerheid (ziekte- en invaliditeitsverzekering, kinderbijslag, werkloosheid, pensioen, arbeidsongevallen, beroepsziekten).

Bij een feitelijke scheiding wordt de plicht tot samenwonen niet meer nagekomen maar het huwelijk blijft wel voortbestaan.

Een feitelijke scheiding wordt formeel door het hebben van een ander domicilie. Je gewoon verwijderen van de gezinswoning zonder het hebben van een ander domicilie is dus geen feitelijke scheiding. Gezien de procedure van een eventuele scheiding later, onder andere, bepaald wordt door het al of niet al feitelijk gescheiden zijn en de termijn daarvan, is het nuttig een feitelijke scheiding ook formeel te maken door je op een ander domicilie in te schrijven bij de Burgerlijke Stand van de gemeente van je nieuw domicilie. Je kan een feitelijke scheiding eventueel ook aantonen aan de hand van materiële bewijzen zoals een huurcontract, facturen van nutsbedrijven, …

Afspraken maken

Ook bij een feitelijke scheiding is het nuttig een aantal concrete afspraken te maken, zoals:

  • wie de kosten van de andere verblijfplaats gaat dragen;
  • hoe de kosten worden verdeeld van de gezinswoning die een van jullie verlaat;
  • de verblijfsregeling voor de kinderen;
  • hoe leningen verder worden afbetaald, zoals voor de wagen, de gezinswoning, …;
  • betaalt de ene aan de andere een onderhoudsbijdrage;
  • worden er al goederen en financiële middelen verdeeld.

Als jullie bereid zijn om samen die afspraken te maken, kan Uw Bemiddelaar u daarbij helpen om dergelijke afspraken op papier te zetten. Mondelinge afspraken zijn ook perfect aanvaardbaar, maar als het dan toch misloopt hebben jullie niets meer om op terug te vallen. Niet onbelangrijk is het dat wordt vermeld dat beide partners akkoord zijn dat een partner de woning tijdelijk verlaat. Op deze manier worden de preferentiële aanspraken op de gezinswoning gevrijwaard.

Eenmaal de overeenkomst op papier gezet, kan je die laten bekrachtigen door de familierechter. Dergelijke bekrachtiging van de overeenkomst heeft voordelen en stelt de rechten en plichten van de partners op een wettelijke wijze duidelijk. De familierechter kan dan de samenwoningsplicht opschorten en uw onderling gemaakte afspraken homologeren.

Procedure 'Dringende en Voorlopige maatregelen'

Wanneer jullie er niet in slagen om onderling tot afspraken te komen, kan je samen of alleen een verzoekschrift tot dringende en voorlopige maatregelen voorleggen bij de griffie van de familierechtbank. Als je dat alleen wil doen, omdat het samen niet kan, is het nuttig een advocaat onder de arm te nemen.

Buiten de echtscheidingsprocedure

Indien de verstandhouding tussen de echtgenoten ernstig verstoord is en/of indien een echtgenoot zijn huwelijksplichten niet nakomt, kunnen dringende voorlopige maatregelen genomen worden met betrekking tot de persoon, het levensonderhoud en de goederen, zowel van de partijen als van de kinderen.

Deze maatregelen hebben slechts een voorlopig karakter en kunnen steeds gewijzigd worden op vraag van een van de echtgenoten. Het dringende karakter van de maatregelen wijst op de nood spoedig iets te ondernemen zodat het gezin geen verder nadeel ondervindt.

Tijdens de echtscheidingsprocedure

Hier kan de familierechter op grond van onherstelbare ontwrichting voorlopige maatregelen bevelen. Er is hiervoor geen hoogdringendheid vereist.

De voorlopige maatregelen blijven in principe gelden tijdens de duur van de echtscheidingsprocedure. De voorlopige maatregelen voor de kinderen blijven na de echtscheiding doorwerken tot ze door de rechter worden herzien.

Welke maatregelen?

De rechter zal beslissingen nemen over:

  • alle maatregelen betreffende de uitoefening van het ouderlijk gezag, de organisatie van de verblijfsregeling en het recht op persoonlijk contact bevelen of aanpassen;
  • de uitkeringen tot levensonderhoud begroten, wijzigen of afschaffen;
  • de afzonderlijke verblijfplaats van de echtgenoten of wettelijk samenwonenden vaststellen;
  • aan een der echtgenoten verbod opleggen om, voor de tijd die bepaalt, eigen of gemeenschappelijke roerende of onroerende goederen, zonder de instemming van de andere echtgenoot te vervreemden, te hypothekeren of te verpanden; de rechtbank kan de verplaatsing van meubelen verbieden of het persoonlijk gebruik ervan aan een van beide echtgenoten toewijzen;
  • de echtgenoot die de roerende goederen onder zich heeft, verplichten zich borg te stellen of voldoende solvabiliteit aan te tonen;
  • de echtelijke verblijfplaats van de echtgenoten vaststellen indien zij het daar niet over eens zijn.

Het dringend karakter van de maatregelen strekt ertoe te verhinderen dat de vermogensrechtelijke toestand van de echtgenoten hetzij in het gedrang wordt gebracht, hetzij verslechtert.

Wijziging of Intrekking

De echtgenoten kunnen te allen tijde de wijziging of de intrekking van de maatregelen vorderen en zij behoeven daarvoor geen “nieuwe elementen” op straffe van onontvankelijkheid. Er zijn derhalve geen gewijzigde omstandigheden vereist. Desalniettemin vereist een overwegende strekking in de rechtspraak dat er toch sprake moet zijn van nieuwe, gewijzigde omstandigheden die zich hebben voorgedaan tijdens de vorige uitspraak. Ergens is dit logisch, nu echtgenoten in het tegenovergestelde geval de procedure steeds opnieuw zouden kunnen ‘overdoen’.

Je echtgeno(o)t(e) onterven

Als jullie minstens zes maanden feitelijk gescheiden leven, kan je je echtgeno(o)t(e) onterven. Je moet een testament opmaken waarin je je echtgeno(o)t(e) elk erfrecht ontneemt. Je kan dat pas doen nadat je bij de familierechter een vordering tot verkrijging van een afzonderlijke woonst ingesteld hebt. Het instellen van die vordering is voldoende, de vrederechter moet zich nog niet uitgesproken hebben. Ten slotte mag je ook niet opnieuw gaan samenwonen zijn. Als aan al die voorwaarden voldaan is, dan verliest je echtgeno(o)t(e) zijn reserve.

Fiscaliteit

Het jaar van de feitelijke scheiding worden jullie nog gezamenlijk belast, tenzij de echtscheiding in datzelfde jaar wordt overgeschreven. Als afzonderlijke aangiften worden ingediend, zal de fiscus ze samenvoegen. Vanaf het jaar erna wordt men afzonderlijk belast. Naargelang van het soort belasting en het huwelijksstelsel kan de belastingadministratie je echter in bepaalde gevallen het bedrag van de door je partner verschuldigde belasting eisen. Als dat zo zou zijn, neem onmiddellijk contact op met je ontvanger (zijn contactgegevens vindt je terug op je belastingbrief). Hij zal je fiscale situatie onderzoeken en je nuttige uitleg kunnen geven.

Een kind ten laste wordt aangegeven door de ouder bij wie het gedomicilieerd is op 1 januari van het aanslagjaar. Een ouder kan alimentatie betalen en aftrekken voor het kind (de kinderen) dat (die) geen deel meer uitmaakt (uitmaken) van het gezin en/of aan de echtgenoot die geen deel meer uitmaakt van het gezin vanaf de datum van de feitelijke scheiding.

Vanaf het jaar na de feitelijke scheiding, kan alleen de ex-echtgenoot die het kind ten laste aangeeft op 1 januari van het aanslagjaar, de verhoging van de belastingvrije som genieten. De ex-echtgenoten kunnen opteren voor fiscaal co-ouderschap (op basis van een geregistreerde of door een rechter gehomologeerde onderlinge overeenkomst, of op basis van een rechtelijke beslissing). In dat geval wordt de verhoging van de belastingvrije som voor kinderen ten laste evenredig over de ex-echtgenoten verdeeld. Maar dan is er geen aftrek voor alimentatie toegestaan.

Het kadastraal inkomen wordt aangegeven volgens het eigendomspercentage in het onroerend goed en het huwelijksstelsel.

Als er extra belasting dient betaald te worden, dien je met je ex-partner overeen te komen wat ieders aandeel is in de te betalen of terug te krijgen som. Je kan aan de belastingadministratie vragen die opsplitsing voor jullie te maken. Sinds aanslagjaar 2011 zijn de regels voor een dergelijke splitsing van een aanslag bij feitelijke scheiding opgenomen in de wetgeving (Art. 144-1 tot 144-7 KB/WI).

Als de jullie recht hebben op een terugbetaling kan je de belastingadministratie ook daarvoor een verdeling vragen.

Erik Van Assche