Onze website gebruikt cookies om je surfervaring te verbeteren. Om deze website optimaal te gebruiken vragen we je om akkoord te gaan met ons gebruik van cookies.

Ik ga akkoord met de cookies liever niet.

Informatie

Heeft u een vraag en bent u op zoek naar informatie, kijk dan hier. De leden van Uw Bemiddelaars posten hier interessante blogs over hun ervaringen, nieuwtjes en juridische ontwikkelingen binnen hun expertise.

Tags

terug naar selectie

Wijziging van het huwelijksvermogensrecht- deel 2: scheiding van goederen

04.06.2018
Scheiden, Bemiddeling, Huwelijk

Wijziging van het huwelijksvermogensrecht: scheiding van goederen

Een vrij beknopt overzicht van wat iedereen zou moeten weten, want een uitvoerig overzicht zou ons te ver brengen.  

Scheiding van goederen versus gemeenschapsstelsel

Ook in het stelsel van goederen staan er heel wat wijzigingen te gebeuren. Het stelsel van scheiding van goederen, zoals het er vandaag uitziet, schept weinig vermogensrechtelijke verhoudingen tussen de echtgenoten. Er is geen sprake van een gemeenschap, hoogstens van onverdeeldheden tussen de echtgenoten (wanneer ze samen iets verwerven of geen van beiden het exclusieve eigendomsrecht kan bewijzen). Daarnaast heeft elke echtgenoot een eigen vermogen. Beroepsinkomsten vallen principieel in het eigen vermogen, en de andere echtgenoot kan er dus (behoudens wat betreft de verplichte bijdrage in de lasten van het huwelijk en gezin) geen aanspraak op maken.

In een gemeenschapsstelsel heeft elke echtgenoot ook een eigen vermogen, maar dit zal veel minder om het lijf hebben. Hetgeen men erft of geschonken krijgt tijdens het huwelijk, alsook alles wat men had van voor het huwelijk, zit in het eigen vermogen. Al het overige belandt in de gemeenschap: alle beroepsinkomsten en al wat men tijdens het huwelijk verwerft, alsook alles waarvan een echtgenoot niet kan bewijzen dat het eigen zou zijn. In een gemeenschapsstelsel geldt immers een "vermoeden van gemeenschap".

De principes van een scheiding van goederen geven een echtgenoot de mogelijkheid om grote bestanddelen van zijn vermogen in het eigen vermogen op te potten, waardoor de andere echtgenoot daar geen (bij echtscheiding) of weinig (bij overlijden) aanspraak op kan maken.

Verzachting van de uitsluiting

Echtgenoten die kiezen voor een systeem van scheiding van goederen, moeten daarvoor sowieso een huwelijkscontract laten opstellen bij de notaris. Daar kan men dan opteren voor een stelsel van zuivere scheiding van goederen, of men kan conventioneel bepaalde minderingen inschrijven in het huwelijkscontract. Zo kunnen echtgenoten in een scheiding van goederen bijvoorbeeld een "toegevoegd intern gemeenschappelijk vermogen" (TIGV) creëren. In zo'n TIGV brengen de echtgenoten, of een van hen, dan bijvoorbeeld de gezinswoning en een aantal spaarrekeningen in. Met betrekking tot dit TIGV kunnen dan bepaalde regels van ongelijke verdeling worden vastgelegd, waardoor de langstlevende van de echtgenoten bijvoorbeeld aanspraak kan maken op het geheel van al wat zich in dat TIGV bevindt. Dit naar voorbeeld van de theorie van de huwelijksvoordelen in een gemeenschapsstelsel. Echtgenoten kunnen ook kiezen voor de toevoeging van een verrekeningsbeding, waardoor een bepaalde correctie wordt toegepast tussen de vermogens van beide echtgenoten, ofwel periodiek, ofwel bij ontbinding van het huwelijk door overlijden dan wel echtscheiding.

Op die manier proberen echtgenoten via de bepalingen van hun huwelijkscontract mekaar beter te beschermen in geval van beëindiging van het huwelijk. Conventioneel kan men de vermogensrechtelijke verhoudingen dus uitbreiden en een grotere solidariteit inbouwen.

Uitbreiding van de wettelijke omkadering

Op dit moment wordt het stelsel van scheiding van goederen slechts heel beknopt beschreven in ons Burgerlijk Wetboek. De nieuwe wet voorziet in een ruimere omkadering. Zoals gezegd wordt in het huwelijkscontact vaak een verzachting van het systeem voorzien, maar er zit weinig regelmaat in. Er circuleren verschillende soorten van contractuele modellen, misschien niet altijd even consequent of correct omschreven. De nieuwe wet zou daaraan tegemoetkomen en de mogelijkheid van meer eenheid en duidelijkheid (rechtszekerheid) bieden.

  • duidelijkheid over TIGV en huwelijksvoordelen

De voorbije jaren bestond er wel wat discussie over de vraag of al die conventionele toevoegingen aan een stelsel van goederen juridisch wel steek hielden. Onder meer voor de creatie van een TIGV en de toepassing van bedingen van ongelijke verdeling daarop, rees deze vraag en werd er vaak vurig over gediscussieerd. Elke twijfel zou door de wijzigende wet worden weggenomen: er zal duidelijk worden gesteld dat deze toepassingen hun plaats hebben binnen een systeem van scheiding van goederen.

  • wettelijk verrekeningsbeding

Daarnaast zal er ook een wettelijke omkadering worden voorzien voor het zogenaamde verrekeningsbeding. Echtgenoten zullen kunnen volstaan met de loutere vermelding in hun huwelijkscontract dat ze toepassing maken van het verrekeningssysteem zoals het door de wet wordt voorzien. Het wordt dus overbodig om zelf allerlei ingewikkelde systemen uit te werken, men kan terugplooien op de verrekening die de nieuwe wet omschrijft.

Het toekomstige wettelijke verrekeningsbeding zou een finale verrekening betreffen over de aanwinsten. Dat wil zeggen: bij ontbinding van het huwelijk wordt er verrekening gedaan door het 'aanvangsvermogen' en het 'eindvermogen' te vergelijken met elkaar, en de andere echtgenoot in dat verschil te laten delen.

Het zou me te ver brengen om het verrekeningsbeding hier helemaal uit te leggen. Belangrijk om weten is dat het verrekeningsbeding tot gevolg heeft dat er toch een bepaalde deelname in de aanwinsten van de andere echtgenoot ontstaat.

Invoering van een rechtelijke bilijkheidscorrectie

De nieuwe wet zou de mogelijkheid invoeren voor de rechter, om op vraag van de echtgenoten en bij ontbinding van het huwelijk, de gevolgen van de zuivere scheiding van goederen te verzachten. De rechter zou een vergoeding kunnen toekennen aan de echtgenoot die met lege handen achterblijft doordat er geen enkele deelname is in de aanwinsten van de andere echtgenoot. Het gaat om een facultatieve correctiemogelijkheid, d.w.z. echtgenoten kunnen in hun huwelijkscontract de toepassing ervan al bij voorbaat uitsluiten.

overige wijzigingen

Daarnaast worden nog een aantal andere wijzigingen voorzien, die minder relevant zijn voor de bemiddelaar omdat ze zich situeren in het kader van gerechtelijke vereffening en verdeling na procedure van EOO (echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting) of op vlak van de sluiting van het huwelijkscontract. Ik haal ze graag even kort aan, maar ga er verder niet op in:

Er worden een aantal principes uit het gemeenschapsstelsel van toepassing verklaard op de scheiding van goederen: de regels over heling en de sancties daarop, en de preferentiële toewijzing van de gezinswoning in het kader van een EOO (die bovendien ook zal worden uitgebreid naar  huisraad en beroepsgoederen).

De notaris krijgt een versterkte informatieplicht naar echtgenoten toe als zij opteren voor een systeem van zuivere scheiding van goederen. Het kan nog, maar de partijen zullen heel uitdrukkelijk worden geïnformeerd over de gevolgen die zo'n stelsel heeft onder meer op vlak van (gebrek aan) bescherming naar elkaar toe.

Vera Steyvers - scheidingsbegeleiding en ouderschapsbemiddeling - info@verasteyvers.be - www.verasteyvers.be