Hoeveel kost een conflict ?

Deze 'directe' kosten zijn slechts het topje van de ijsberg. Wat we zien boven de zeespiegel. Daaronder zit evenwel een gigantische ijsberg, beginnende met productiviteitskosten, continuiteitskosten en – last but not least – de emotionele kosten van een conflict.

Een interessante vraag, die ogenschijnlijk eenvoudig te beantwoorden is : de kosten van advocaten, of een bemiddelaar, eventueel een notaris, en gerechtskosten.

Dit is evenwel het topje van de ijsberg. Dat is wat we vrij snel kunnen becijferen en inschatten. Wat we zien boven de zeespiegel. Daaronder zit evenwel een gigantische ijsberg, beginnende met productiviteitskosten, continuiteitskosten en – last but not least – de emotionele kosten van een conflict.

1.       Directe kosten

Wanneer een conflict via de ‘klassieke’ gerechtelijke weg wordt beslecht, kunnen deze kosten algauw ontaarden. Langdurige procedures kunnen hoge advocatenkosten met zich meebrengen. Talrijk zijn de situaties waarbij de totale gerechts- en juridische directe kosten de effectieve waarde van waar het nu eigenlijk om draait gaan overstijgen. In bepaalde familiale geschillen, zoals (v)echtscheidingen, gebeurt het zelfs dat mensen voor zichzelf een financiële put graven, om toch maar hun gelijk te kunnen verkrijgen voor de rechtbank. Heel jammer.

2.       Productiviteitskosten

Wanneer mensen gericht zijn op het ‘corrigeren’ van het verleden, kunnen ze in het heden niet de waarde en creativiteit realiseren dat ze wel zouden kunnen zonder het conflict. Er zijn twee aspecten van deze kosten : het directe verlies, dat is de waarde van de tijd besteedt aan het conflict, wat de persoon zou verdient hebben maar nu niet verdient omdat hij of zij die tijd nu gebruikt om uit het conflict te geraken. Wat zeker het geval is voor personen die op zelfstandige basis werken.  Daarnaast is er de ‘opportuniteitskost’, wat had kunnen gedaan worden, gerealiseerd worden mocht de persoon zijn energie kunnen richten op creatie, op positieve, opbouwende zaken. Er is dus eigenlijk een ‘dubbel’ verlies.

3.       Continuiteitskosten

Het blijven vastzitten in het verleden beschadigt relaties, die vaak abrupt of in vijandschap eindigen. Zowel in de persoonlijke sfeer als in professionele aangelegenheden is dit telkens opnieuw een ‘verlies’. Het opstarten van nieuwe contacten en samenwerkingsverbanden vergt veel tijd en energie. En dan hebben we het nog niet over reputatieschade.

4.       Emotionele kosten

Dit is mogelijk dé grootste kostenpost van conflicten. Een gevecht met een echtgenoot, partner, buur, vriend, zakenrelatie, baas of collega : het laat een mens niet los. Zoals Glasl het formuleert in zijn boek ‘Help ! Conflicten’ : ‘heb ik een conflict of heeft het conflict mij ?’ De emoties van boosheid, angst en schuld houden je in hun greep, en vergen dermate veel energie dat het normale functioneren wordt aangetast. Je bent volledig opgeslorpt door wraak en de obsessie om de dader te straffen. Heel veel energie wordt opgevreten door woede, naast het verlies dat je al hebt geleden door het conflict zelf. Al deze verloren tijd en energie kan nooit worden teruggewonnen.  En dat is misschien wel het allergrootste verlies, en dus de grootste kost van een conflict.

Bemiddeling is heel vaak de betere manier om conflicten op te lossen. Niet alleen is deze methode vaak effectiever, want de meeste directe kosten (1) worden gedeeld, het is ook sneller, wat je hangt minder af van gerechtelijke procedures en tijdslijnen, wat de productiviteitskosten ten goede komt (2). Tijdens een bemiddeling wordt ook op het relationele niveau gewerkt, zodat dit de continuiteitskosten (3) kan beperken. En tot slot, door opnieuw in verbinding te gaan, door via dialoog gezamenlijk tot oplossingen te komen, wordt er op een positieve, opbouwende manier gewerkt. De focus ligt op de toekomst, niet op het verleden. Tijdens het bemiddelingsproces kunnen noden en belangen worden verwoord, er wordt geluisterd en erkenning gegeven. Daardoor wordt herstel mogelijk. De emotionele kosten (4 ) smelten weg, gemoedsrust en levenskracht neemt terug de overhand.

Hilde Celeste De Jonge

www.de-ronde-tafel.be